SCHADENFREUDE!
Düşene gülme sendromu!
Şimdi size öyle bir sinir bilimi konusu anlatacağım ki,Acıların Kadını Bergen’den Hitler’e konuyu siz kendiniz bağlayacaksınız.
Nedir Schadenfreude?
Belli ki Almanca.
Porno terimi gibi… ehhh! zorlarsak belki… ama dahası var!
Başlayalım;
Kısaca;
Başkasının başına gelen elemden haz duyma haline schadenfreude denir!
Sinir Bilimin’de karşılılığı olan bir durum bu. Beynimizin derinlikleri değil yüzeyi ile dibi arası gidip gelen bir yerde cereyan ediyor…
Ventromedial prefrontal cortex (vmPFC) ve ventral striatum — beynimizin empati yeteneği sırasında aktif kanlanan yerleri. İşte bahsettiğim başkasının acılarına tanık durumlarda beynimizin aktif bölgeleri de buraları…
Schaden’ ve ‘Freude,’ ‘zarar’ ve ‘zevk’ anlamında, almanca… Komplex duygusal ve Biliş süreçleri içeren bir durum. Acıdan zevk almak ve başkalarının acısından da zevk almak. Bir ötesi acı çektirmekten zevk almak ya da acı çekmekten…
Seri katil olan ya da milyonlarca insanı gaz odalarında boğan sosyopat kişiliklerin beyinlerinin bu bölgelerinin acıya tanıklık ile zevk konumlandırdığını ortaya çıkarmışlar. Yani acının isotu bunlarda lahmacun etkisi yapıyor.. Daha kötü haber, normal insan da belli bir seviyede bunu yapıyor— Düşeni görünce güleriz! — yani illa ki … kafa göz yaran düşme değil ama sendeleyerek toto üstüne oturan kişiye gülme refleksimiz. İlk atılan şaka yollu tokada, popomuza vurulan şaplağa gülme ve zevk alma.. bunlar masum hadi itiraf edelim, zevk veren şeyler… işte bu durumların da altında bu fenomen yatıyor…
Bu garip bir durum.
Düşünelim;
Toplumda kitlesel olarak gözlenir mi?
Yani zamlar ile kıvranmak aslında haz veren bir durum mu mesela?
Ya da dövülen kadını izlemek, içten içe bizi zevke mi sürüklüyor?
Ya da bitmek bilmez kötülük hikayeleri ile oluşan, dağılan yuvalar, dramlar reyting rekorlarını dizilerde bu sebeple mi yapıyor?
Başarına ve iyiliğine sevinenden ziyade üzüntü ve zararında yanınızda olanı dost belleme huyumuz bu sebeple mi var?
Dikkatlice bakın etrafınıza, acınızdan nemalananlar ile mi örülüsünüz?
Daha kötüsü bunu size yapanlara aşık olacak kadar gözünüzü bu durum kör mü etmiş?
Her türlü soruna bilimsel bir tanı var.
Kendisini infaz eden adamı seven Bergen’i de, yarım milyonu katleden Hitler’i de bu durumlara sürükleyen şey beyin ve kar/zarar durumlarına aldıkları tavır!
Acıdan Zevk Almak— biyolojik,
Ne kadar zevk alındığı psikolojik,
Ne kadar katlanıldığı sosyolojik bir durumdur…