Mitokondrin Kadar Konuş!
Öncelikle ortaokuldaki biyoloji bilgilerini yoklayalım. Her birimiz hücrelerden oluşuruz. Onlar şekil, şemal ve işlevlerinden mütevellit bir araya gelirler dokularımızı oluştururlar, sonra dokular organları organlar, sistemleri ve sistemleri ve sistemler de bedeni!.. tataaa, insani fonksiyonları yapmaya başlarız…
Fakat her şey ‘hücre’den başlar. Hücre içine bakarsak…orada da bir sıra var. DNAmız ve ondan oluşmuş yapı taşı proteinler, ve inorganik elementler ile bezeli organeller (küçük organlar), bunların oluşturduğu hücre içi iskelet sistemi, ve tataaa.. hücrevi fonksiyonları yapmaya başlarız….
Hepsi için enerji gerekir.
Bu enerjiyi nasıl sağlarız?
İşte hücre içinde bunu yapan organele mitokondri denir. Hücrenin sobası bir nevi…. Ateşi ise ATP denen bir molekül… Bu molekül işte bu sobadan çıkıyor.
Mitokondria — Yunanca— şaşırdık mı? — mitos:iplik chondrium:granül demek, 1890’larda Albert Von Kölliger tarafından mikroskobik olarak tanımlanmış. 1976’a kadar yapılan incelemeler ile hücrenin enerji odası olduğuna ve kendine ait DNA’sı olduğu ortaya çıkmış. Hücre içinde kendine ait bir yaşama alanı gibi. Öyle ki evrimde başka bir canlıdan kapıp içimize hapsetmişiz gibi simbiyoz bir durumdan da bahsedilir. Yani 1.7 milyar yıl önce biz belki de bakterilerden bunu hüpletmiş olabiliriz.
Anneden kalıtılır. Yani siz mitokondri DNA nınızı annenizden alırsınız. Çok sevgili @DrOzdinler‘in kıymetli annesini kaybettiğinde bana attığı bir yazı vardı. ‘annemin mitakondrisi’ ben de kaldı diye… O gece biyolojik bu gerçeğin gözlerimi bu kadar dolduracağı aklımın ucuna kadar gelmezdi. Evet! Annelerimiz bizim yaşam enerjimizin temellindeki isim, ve o göçüp gittiğinde bile bize enerji vermeye devam ediyordu.
Mitokondri DNA’sının mutasyonları durumunda genelde nörolojik bir takım genetik sendromlar da gözlenir. Fakat enerji üretim deposu olması nedeniyle özellikle pankreas, diyabet, kas hastalıkları gibi çoklu sistem tutulumu olan genetik bozuklar da gözlenir. Kearns–Sayre sendromu, Pearson sendromu .. Yakın zamanlarda — Tip 2 Diyabet ve parkinson ile ilgisine dair birçok yayına denk geldim…
Yakın zamanda ‘Kocan Kadar Konuş’ diye bir film izledim. Annelerin ve kızların birlikteliğinin önem kazandığı evredir, gelin olma dönemi. Her ağızdan bir ses çıkar. Filmde ana karakter Efsun’un evlilik koşuşturma sırasında kişilerin maddi ile manevi damadı yargılamaları komik geçişler ile sunulmuş. Efsun akıllı bir kız, ve damadın yüceltilmesinden hoşlanmıyor. Ama işte o klasik evlilik hazırlıkları biraz karmaşık hale geliyor… Nereye bağlayacaksın Sine?
Karar ver…
Aile oluştururken de, hayatı idame ettirirken de enerjiyi kendinizden alın. Annelerimizin bize emanet ettiği o küçük organele sahip çıkın.
Kocanız kadar değil, Mitokondriniz kadar konuşun!