Küresel Isınma ve Amoc
Şöyle başlamak isterim;
Kazan kaynıyor!
Buzullar eriyor!
1- Çünkü —Yerküre—ısınıyor. Küresel olarak 1901’den 2020’e kadar 1C arttı.
2-Deniz Seviyesi yükseliyor. 1900’lerde bu her yıl 1.7mm iken 1993’ten sonra 3.2mm’e çıktı.
3-Buzul kitlesi küçülüyor. 30 paketlik buzul kitlesi 18metre küçülmüş 1972’ten beri…
4-Buzulların buzlu su olma yüzdesi düşüyor %40 oranında, 1979’dan beri.
5- Karbon Salınımı Endüstri Devrimi ile %40 arttı.
6- Ve karlar eriyor…
Ve eriyen ve okyanusa karışan soğuk su, okyanuslarda oluşmuş iklimleri oluşturan ve koruyan akımların dönüşümünü bozuyor!
Buna AMOC — zayıflaması deniyor.
Açılımı : Atlantic Meridional Overturning Circulation…
Atlantik Okyanusu’nda devran eden bir akım var. Tropikal yerlerden ısınarak gelen su, yukarıya kuzey kutbuna giderek soğur, tuzlanır ve dibe giderek okyanus florasını ve bu akım nedeniyle iklim döngüsellik kazanır, ve yerküre ısısı sabit kalır. Daha ek etmenler de var. Fakat bu akım çok önemli.
AMOC —2004’ten beri inceleniyor. Akımın tarihte zayıfladığı zamanlarda buzul çağı oluşmuş… yani eğer bu akım döngüsel olarak yapılamazda Avrupa’ya kadar inen buzullar ya da Çok şiddetli tropikal sıcakların kavurduğu Afrika ya da kasırgaların yer yüzünü yerle bir ettiği Küzey Amerika ile karşı karşıya kalacağız. Ve akımın o zayıflığa eriştiği bir nokta var ki o seviyeden sonra geri dönüşümsüz olarak etkilenecek iklimler ve yer yüzü… Buna ‘tipping point!’ diyorlar ve bu noktaya 2039 ile 2050 arası bir zamanda ulaşılacak… Durum vahim.
Yakın zamanda 1870’lerden beri toplanan okyanus akım verileri incelendi. Kopenhagen Üniversitesi’nden açıklanan veriler eğer önlem alınmazsa, bu noktaya 2025’e kadar ulaşılabileceğini modelledi. Prof Peter Ditlevsen ve Matematikçi kız kardeşi Susanne Ditlevsen’in verileri oldukça endişe verici. Bir diğer okyanus bilimci Peter de Menocal ve diğerleri, Stefan Rahmstorf … hepsinin ortak olduğu veri, AMOC —yani bu ana okyanus akımının — dönüşümünün azaldığı…
Ne olacak?
Eğer karbon salınımının önüne küresel olarak geçmezsek, 2100’e kalmaz çok ciddi iklim değişimlerini göreceğiz. Bu çocuklarımızın ve torunlarımızın sağlığını direkt etkileyecek.
Su sorunu, ve toprak ve tarım yapılamaz hale geldiğinde yani şu andan da kötü, kısıtlı olan durumlar büyük savaşlar doğuracaktır…
Ve yerleşim alanlarını değişecektir.
Suların yükselmesi hariç oluşan sellerin zararları ve kasırgalar ile kötüleşen durumlar..
Sorun tahmin edilenden çok büyük!
İnsanlık olarak yapılacaklar var:
Hedef ormanı korumak ve ormanlık alan yaratmak ve karbon izini azaltmak olmalı….
Temiz enerji kaynaklarına yönelmek devlet politikası ya da küresel devlet politikaları haline getirilmeli ki karbon salınımı düşsün!
Susuz Tarım geliştirilmeli.
Tohum Bankası kurulmalı.
Nüfus planlaması yapılmalı.
….
Saat çalışıyor TİKTOK …
Bu TikTok videolarına benzemeyecek!
Çok yakında geri dönüşüm şansını da kaybedeceğiz.
20 yıla yakın bir sürede bunları küresel olarak yapmanın yolları aranmalı…
Yoksa kaynayan kazanda fokurdayarak ya da soğuktan takırdayarak öleceğiz.
İlgilenenler için makaleler:
nature.com/articles/s4146…
axios.com/2023/07/25/gul…
newscientist.com/article/238409