Gine-Bissau’da seçim sonuçları açıklanmadan ordu yönetime el koydu
Gine-Bissau'da 23 Kasım pazar günü düzenlenen devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin geçici sonuçlarının yarın açıklanması beklenirken, ülkede ordu yönetime el koyarak darbe yaptı.
Gine-Bissau’nun başkenti Bissau’da Devlet Başkanlığı Sarayı, Seçim Komisyonu binası ve İçişleri Bakanlığı çevresinde şiddetli çatışmalar yaşanırken, askerler devlet televizyonuna çıkarak yönetimi devraldıklarını duyurdu.
Yapılan açıklamada, ülkede “düzeni yeniden tesis etmek” amacıyla Yüksek Askeri Komuta adında geçici bir yönetim organı oluşturulduğu ve bu yapının ikinci bir duyuruya kadar ülkeyi yöneteceği belirtildi.
EMBALO'NUN GÖREVDEN ALINDIĞI DUYURULDU
Askeri Komuta Sözcüsü Dinis N’Tchama, darbenin, “ülkenin istikrarını hedef alan planların ortaya çıkarılmasına” karşı bir önlem olarak gerçekleştiğini savundu.
Ordu, Devlet Başkanı Umaro Sissoco Embalo’nun görevden alındığını, seçim sürecinin askıya alındığını, ülke sınırlarının kapatıldığını ve sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu.
Pazar günü yapılan seçimlerde, mevcut Cumhurbaşkanı Embalo ile rakibi Fernando Dias yarışmış, her iki aday da zafer ilan etmişti.
Dias’ın destekçisi eski Başbakan Domingos Simoes Pereira, Embalo’yu seçimleri kaybetmesinin ardından “olağanüstü hal ilan edebilmek için sahte darbe girişimi planlamakla” suçlamıştı.
Ülkede Aralık 2023’te de saatler süren silahlı çatışmalar yaşanmış, hükümet olayları darbe girişimi olarak nitelendirmiş ve Embalo parlamentoyu feshetmişti.
Gine-Bissau o tarihten bu yana yasama organı olmadan yönetiliyordu.
BAĞIMSIZLIKTAN BU YANA 9 DARBE GÖRDÜ
Senegal ve Gine arasında yer alan küçük Batı Afrika ülkesi Gine-Bissau, 1974’te Portekiz’den bağımsızlığını kazanmasından bu yana en az 9 darbe ve darbe girişimine sahne oldu. Bu nedenle ülke, bölgenin siyasi olarak en istikrarsız devletlerinden biri olarak görülüyor.
EMBALO 21 MART'TA TÜRKİYE'Yİ ZİYARET ETTİ
Gine-Bissau Devlet Başkanı Embalo, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde resmi törenle karşılandı.
Daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gine Bissau Devlet Başkanı Embalo'yla bir araya geldi.
Erdoğan, görüşmede, Türkiye ile Gine Bissau arasındaki ticaretin artırılması için gayret gösterdiklerini, Türkiye'nin Afrika ile ilişkilerinin son yıllarda kaydettiği ilerlemenin memnuniyet verici olduğunu belirtti.
AFRİKA'DA KAN KAYBININ ADI: FRANSA
2023 yılında Nijerya, Zimbabve, Liberya, Madagaskar, Sierra Leone ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi ülkelerde başkanlık seçimi yapıldı.
Gabon'da seçim sonrası darbe yaşanırken, Nijer'de ise ordu, 26 Temmuz 2023'te Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'a darbe yaparak yönetime el koydu.
Askeri darbelerin ardından Fransa'ya karşı atılan adımların başını Nijer, Mali ve Burkina Faso gibi ülkeler çekti.
MALİ VE BURKİNA FASO, FRANSIZCAYI RESMİ DİL OLMAKTAN ÇIKARDI
Mali ve Burkina Faso Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkardı. Değişiklikle beraber ülkede konuşulan yerel diller, resmi dil statüsü aldı.
Bu, Fransa'nın Afrika'daki hakimiyetine karşı bir adım olarak değerlendirildi.
TÜRKİYE-AFRİKA İLİŞKİLERİ GÜÇLENİYOR
Afrika kıtası, sahip olduğu genç nüfusu ve zengin kaynaklarıyla küresel sistemde giderek daha stratejik bir konuma yükselirken Türkiye ise kıta ülkeleriyle ilişkilerini her geçen gün derinleştiriyor.
Altın, uranyum, elmas ve petrol gibi zengin doğal kaynaklarıyla dikkati çeken Afrika, dünya altın rezervlerinin yaklaşık yüzde 40'ına, kobaltın yüzde 60'ına ve petrol ile doğal gaz rezervlerinin önemli bir kısmına sahip.
Türkiye ise altyapı yatırımlarından kalkınma projelerine, askeri işbirliklerinden eğitim programlarına kadar farklı alanlarda Afrika ülkeleriyle ilişkilerini her geçen gün artırıyor.
BÜYÜKELÇİLİK SAYISI 44'E YÜKSELDİ
Türkiye, kıtaya yönelik dış politikası çerçevesinde 2002 yılında 12 olan Afrika'daki büyükelçilik sayısını, 2024 yılında 44'e çıkardı.
Afrika ülkeleri de Türkiye'de büyükelçiliklerini artırarak, 2008'de 10 olan Ankara'daki Afrika Büyükelçiliklerinin sayısı 2024 yılında 38'e yükseldi.
Türkiye'nin diplomatik temsilciliklerinin sayısındaki artış siyasi, ekonomik ve kültürel alanlar başta olmak üzere her alanda başarıyı getirdi. Bu artışla beraber, resmi temaslar yoğunlaşırken, son 5 yıllık dönemde yapılan karşılıklı üst düzey ziyaretlerin sayısı 500'ü aştı.
AFRİKA'YI EN ÇOK ZİYARET EDEN LİDER RECEP TAYYİP ERDOĞAN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Afrika ülkesine 54 ziyaret gerçekleştirerek kıtayı en fazla ziyaret eden lider oldu.
Türkiye, Afrika'dan 49 ülke ile Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması, 32 ülke ile Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 17 ülke ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, 35 ülke ile Askeri Çerçeve Anlaşması, 21 ülke ile Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşması, 29 ülkeyle Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması imzaladı.
Ayrıca kıtanın hemen hemen tamamına yakın sayılan 49 Afrika ülkesiyle İş Konseyi kuruldu.
GÜVENİLİR AKTÖR TÜRKİYE
Afrika Boynuzu bölgesinde güvenilir bir aktör olan Türkiye, bölgenin barışı ve istikrarı için girişimlerini de sürdürüyor.
Bu kapsamda Türkiye, Somali Federal Hükümeti ile Somaliland bölgesel yönetimi arasındaki görüşmelerde 2013 yılından bu yana kolaylaştırıcı rol üstlendi.
Ayrıca, Etiyopya ve Somali arasında Temmuz 2024'te Türkiye'nin başlattığı arabuluculuk girişimi olan Ankara Süreci kapsamında taraflarla görüşmeler gerçekleştirildi.
Bu çerçevede, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daveti üzerine 11 Aralık 2024 tarihinde Ankara'da yapılan görüşmelerde Ankara Bildirisi imzalandı.
