Fransa, milletvekillerinin uzlaşmaya varamaması nedeniyle 2026 bütçe takvimini kaçıracak

Fransız milletvekilleri, cuma günü 2026 devlet bütçesi üzerinde uzlaşmaya varamadı. Böylece yıl sonuna kadar onaylanmış yeni bir bütçe bulunmuyor.

Yedi senatör ve yedi milletvekilinden oluşan ortak komite, anlaşmazlıkların derinliği nedeniyle bir saatten kısa sürede dağıldı ve görüşmeler fiilen hiç başlayamadı.

Senato bütçe raportörü Philippe Juvin, gerekli süre içinde her iki meclis tarafından da kabul edilebilecek “ortak bir metin üzerinde uzlaşma sağlanamadığını” kabul etti.

Başbakan Sebastien Lecornu, parlamentonun 31 Aralık’tan önce bütçeyi oylayamamasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

Lecornu, X’te yaptığı paylaşımda, “Hükümetin yer almadığı, milletvekilleri ve senatörlerin katıldığı ortak komitenin başarısızlığa uğradığını” ve “parlamenterlerin irade eksikliğini” kayda geçirdiklerini söyledi.

Başbakan, pazartesiden itibaren siyasi liderlerle bir araya gelerek Fransız vatandaşlarını koruyacak adımların ve bir çözüm için gerekli koşulların ele alınacağını açıkladı.

Hükümetin şimdi, tartışmalar sürerken 2025 bütçesinin geçici olarak yeni yıla devredilmesini sağlayacak özel bir yasa çıkarması bekleniyor.

Bu tür bir düzenleme, 1 Ocak’tan sonra da devletin vergi toplamaya ve kamu çalışanlarının maaşlarını ödemeye devam etmesine imkân tanıyacak.

Merkez bankasından uyarı

Fransa Merkez Bankası (Banque de France) Başkanı François Villeroy de Galhau, France Inter’e yaptığı açıklamada, özel bir yasanın yalnızca kısa vadeli bir çözüm olacağını ve istenenden çok daha yüksek bir bütçeye açığa yol açacağını söyledi.

Villeroy de Galhau, söz konusu yasanın herhangi bir tasarruf önlemi içermeyeceğini ve savunma gibi alanlarda gerekli harcama artışlarını da engelleyeceğini belirtti. Açığın gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 5’ini aşması halinde Fransa’nın kendisini tehlikeye atacağını vurguladı.

Fransa’da bütçe açığı bu yıl yüzde 5,4 seviyesinde seyrediyor ve bu oran euro bölgesindeki en yüksek açık konumunda.

Azınlık hükümeti, sosyalist milletvekillerine verilen maliyeti yüksek tavizler nedeniyle ilk hedefi olan yüzde 4,7’yi terk etmiş olsa da, 2026 bütçesinde mali açığın yüzde 5’in altında tutulması gerektiğini savunuyordu.

Oylanan tek metin olan Senato’nun bütçe teklifi ise hedefin 9 milyar avro üzerinde harcamayla açığı yüzde 5,3 seviyesine çıkardı.

Daha düşük harcama ve vergileri savunan hükümet kanadı ile daha yüksek bütçe isteyen Sosyalistler arasındaki görüş ayrılıklarının aşılamadığı belirtildi.

Parlamentodaki kilitlenme

Sebastien Lecornu, eylül ayında başbakan olarak atanmış, iki selefinin de kemer sıkma önlemleri nedeniyle parlamentoda düşürülmesinin ardından ekim ayında görevine yeniden getirilmişti.

Lecornu, önceki yıllarda olduğu gibi bütçeyi oylamasız geçirmek için anayasal yetkilerin kullanılmayacağına, yıl sonuna kadar parlamentodan geçirilmiş bir bütçe çıkarılacağına söz vermişti.

Ortak komitenin başkanı ve aşırı sol Boyun Eğmeyen Fransa (La France Insoumise-LFI) partisinden milletvekili Eric Coquerel, raportörlerin uzlaşı metni sunamaması nedeniyle “maddeleri incelemeye başlamanın hiçbir gerekçesi olmadığını” söyledi.

Bütçe çıkmazı, günler önce nihai olarak kabul edilen ve oylama sürecinde ciddi tartışmalara yol açan Sosyal Güvenlik bütçesinin ardından geldi. Yatırımcılar ve kredi derecelendirme kuruluşları, artan borç yükü karşısında Fransa’nın mali durumunu yakından izliyor.

Özel bir yasa, Fransa’da en son 2025 bütçesinin bu yılın başına kadar geçici olarak uzatılması için kullanılmış, dönemin başbakanı François Bayrou’nun bütçeyi alt meclisten zorla geçirmesinin ardından tam harcama planı Şubat ayında kabul edilmişti.

Siyasi kriz sürüyor

Fransa, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2024’te iktidarını pekiştirmek amacıyla erken seçimlere gitmesinden bu yana siyasi kriz içinde bulunuyor.

Seçimler beklenenin aksine askıda bir parlamento tablosu ortaya çıkarmış ve aşırı sağın güç kazanmasına yol açmıştı.

Parlamentodaki “mekik” sürecinin, oylanan son metin olan Senato’nun bütçe versiyonu üzerinden yeniden başlaması bekleniyor.

Ancak tüm siyasi aktörler, özel bir yasanın yetersiz kalacağı konusunda hemfikir. Böyle bir düzenlemenin, uluslararası koşulların giderek dalgalandığı bir dönemde savunma harcamalarının artırılması gibi gerekli ayarlamaları engelleyeceği belirtiliyor.

Fransa’nın kamu borcu, 2025’in üçüncü çeyreği itibarıyla GSYH’nin yüzde 117,4’üne yükseldi.

Fransa Merkez Bankası Başkanı François Villeroy de Galhau, ülkenin tahvil getirilerinin Almanya’dan tehlikeli biçimde uzaklaşıp İtalya’ya yaklaştığı ve bunun borçlanma maliyetlerini önemli ölçüde artırdığı uyarısında bulunmuştu.