Yurtdışındaki Vatandaşların Sosyal Güvenlik Hakları
Kurum olarak, vatandaşlarımıza verilen hizmetlerin fırsat eşitliğine dayanması, memnuniyet odaklı olması, teknolojinin tüm imkânlarının kullanılarak günlük hayatı kolaylaştırıcı şekilde, daha hızlı ve en doğru şekilde hizmet sunulması öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Yıllar boyunca yurtdışında çalışan ve yaşayan, vatan hasreti çeken yurtdışı sigortalılarımızın sosyal güvenlik sistemimiz içinde yer alarak hak mahrumiyetine uğramamaları, Kurum olarak sunduğumuz hizmetlere kolay bir şekilde erişebilmeleri ve farkındalıklarının artırılması hedeflerimizin bir başka boyutunu oluşturmaktadır.
Bildiğiniz üzere ülkemiz ile 28 ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış bulunmakta, daha önceki yazımda detaylarını verdiğim, yurtdışı hizmet borçlanmasının yanı sıra gerek kendilerine gerekse hak sahiplerine bir takım haklar verilmektedir.
Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri İle Hangi Haklar Güvence Altına Alınmıştır? Sosyal güvenlik sözleşmeleri ile özel hükümler dışında, genel olarak baktığımızda; Her iki ülke vatandaşlarının, hak ve yükümlülük bakımında eşit işlem görmeleri,
Bir yardım hakkının doğup doğmadığının sağlanmasında, diğer ülkede geçen sigortalılık sürelerinin de dikkate alınması,
Sigortalının ölümü halinde, hak sahipleri sıfatıyla, diğer ülkede oturan aile fertlerine dul, yetim aylığı bağlanması ve toptan ödeme yapılması,
Sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkedeki çalışmaları nedeniyle emekli aylığına hak kazanan sigortalının, ikametini diğer ülkeye nakletse dahi aylığını almaya devam etmesi veya emekli aylığı için gerekli yaşı, diğer ülkeye döndükten sonra tamamlayan sigortalıya emekli aylığı bağlanması,
Hastalık halinde, sigortalının ve aile fertlerinin, diğer ülkede bulundukları sırada da sağlık yardımlarından yararlanmaları,
Aile fertlerinin, öteki ülkede otursalar dahi, aile yardımlarından faydalanmaları, gibi hakları güvence altına alınmıştır.
Yurtdışı sigortalılarımız tarafından sorulan soruların başında gelen yurtdışı borçlanma işlemlerinin ardından en çok merak edilen konu sağlık yardımlarıdır.
Sağlık Sigortasının Uygulama Alanı Hangi Ülkelerdir ve Yurtdışında Sağlık Yardımlarından Kimler Yararlanabilmektedir?
Ülkemizin imzalamış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerinden; Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya, Fransa, KKTC, Makedonya, Romanya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Lüksemburg ve Hırvatistan ile imzalanmış sözleşmelerde sağlık sigortası uygulaması bulunmaktadır. İmzalanan bu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde Kurumumuz adına;
5510 sayılı kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (yani hizmet akdi ile çalışanlar) olanlarla 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sigortalılar( yani banka ve sigorta şirketleri sandıklarına tabi sigortalılar) ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireylerinin sağlık yardımlarından yararlanma hakları bulunmaktadır. Bu kapsamdakilerden;
Geçici görevle yurtdışına gönderilen sigortalıların kendileri, sürekli görevle yurtdışına gönderilenler ile beraberlerindeki bakmakla yükümlü olunan aile bireyleri,
Öğrenim amaçlı ya da turistik amaçlı olarak yurtdışında bulunan sigortalılar ve emeklilerin bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri,
Daimi olarak yurtdışında ikamet eden sigortalılar ve emekliler ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri
Tedavi edilmek üzere yurtdışına gönderilen genel sağlık sigortalıları ile bakmakla yükümlü olunan aile bireyleri, yurtdışında bulundukları ya da ikamet ettikleri sırada sağlık yardımlarından yararlanabilirler.
Ayrıca; Sözleşmeli ülkeler adına Kurumumuz genel sağlık sigortası uygulamalarından Geçici olarak ülkemizde bulunmalarda; sağlık yardım hakkı belgesinde (formülerinde) kayıtlı olanların tamamı acil hallerle sınırlı olmak üzere, Daimi ikametlerde; sosyal güvenlik sözleşmelerine göre belirlenen kişiler, Kurumumuz mevzuatına göre öngörülen sağlık yardımlarından yararlanabilmektedir. Bu kapsamda sağlık yardımlarından yararlanmak için ilgililerin ülkemizde genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlüsü olmaması gerekmektedir.
Yurtdışı Sigortalılarının Sağlık Yardımlarından Yararlanması Nasıl Sağlanır?
Ülkemizde gerek geçici, gerekse daimi olarak bulunan yurtdışı sigortalıları, kayıtlı oldukları ülke sigorta kasalarından alacakları formüleri, Türkiye’de bulundukları yerdeki Yurtdışı İşlemleri Servislerine ibraz etmeleri gerekmektedir. Gerekli formülerleri alan sigortalılar, Kurumumuzun anlaşmalı olduğu Sağlık Bakanlığı sağlık tesisleri ile özel ya da üniversite sağlık tesislerine müracaat edebilirler. Ayrıca, Kurumumuzla anlaşması olmayan sağlık tesislerinden ancak anlaşmalı birimlerinin sevki ile hizmet alınabilmektedir. Bu kurala uymadan, doğrudan anlaşmasız sağlık tesislerine müracaat edenlerin yapmış oldukları tedavi masrafları, yapılan tedavinin acil olması durumunda Kurumca karşılanmaktadır.
Ülkemiz İle Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Kimler Almanya’da Sağlık Yardımlarından Yararlanabilmektedir?
Bildiğiniz üzere daha önce Almanya ile imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesinin hastalık hükümlerinden sadece işçilerimiz ve emeklileri yararlanmaktaydı. Ancak, Alman irtibat kurumu ile anlaşmaya varılarak Almanya’ya giden tüm sigortalılar ile tüm emekliler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık yardımından yararlanabilmeleri sağlanmış oldu.