Çocuklar Arası Şiddet
Akran zorbalığı saldırganlıktan farklı dinamikleri olan bir kavramdır. Saldırganlık içermesiyle birlikte eşit olmayan güç dengesi, süreklilik ve kasıt söz konusudur. Şiddeti uygulayan zorba, şiddete maruz kalan da mağdur, zorba ve mağdur arasındaki ilişkiye tanık olanlar da seyirci olarak tanımlanır. Zorba, mağdurlar arasındaki güç dengesizliğinin bilincindedir. Karşısındaki bireyi üzmek, aşağılamak, dışlamak konularında kasti bir tavrı vardır. Ve bu durum bir kereye mahsus değildir. Zorba bunu sürekli şeklide mağdura uygulayabilir.
Zorbalık türleri, şiddet türleri şeklinde gruplanabilir:
§ Fiziksel Zorbalık
§ Sosyal Zorbalık
§ Sözel Zorbalık
§ Cinsel zorbalık
Akran zorbalığı okul ortamlarında sıklıkla görülebilen bir sorundur. Bu konuda aile ve eğitimcilerin tavırları tetikleyici ve belirleyici olabilir. Akran zorbalığını arttıran bazı yaklaşımlar vardır. Zorbalığın çocukların mücadele gücünü arttırdığının düşünülmesi, bazı durumlarda eğlence aracı yapılması, görmezden gelinmesi, mağdurun kişilik özelliklerinin etken olduğunun düşünülmesi bunlardan bazılarıdır.
Zorba ve mağdur çocukların özellikleri nelerdir?
Zorbalık davranışlarını sergileyen çocuklar popülerlik arzusu olan, saldırganlık davranışlarına onay verilen veya görmezden gelinen, benlik algısı yüksek, otoriter veya ilgisiz ebeveynlere sahip, okul başarıları zayıf çocuklardır.
Mağdur olan çocuklar ise, benlik algıları ve özgüvenleri düşük, otoriter veya ilgisiz ebeveynlere sahip, sosyal yönleri zayıf, sosyal destekleri az olan çocuklardır.
Zorba ve mağdurların ileride yaşayabileceği sorunlar nelerdir?
Zorba çocuklar, anti sosyal davranışlar sergilemeye devam ederek suç işlemeye yatkın hale gelebilirler. Toplum içinde yalnız kalabilirler ve sağlıksız ilişkiler kurabilirler.
Mağdur çocuklar ilerleyen yaşlarında benlik saygısını yitirebilirler. Yalnız kalma olasılıkları fazladır. Bazı örneklerde mağdur çocukların daha sonraki yaşantılarında zorbalık yapmaya başladıklarını da ortaya koymuştur.
Bu noktada zorba davranışlara şahit olan seyirciler de vardır. Okul ortamlarında zorbalığa doğrudan maruz kalmayan ancak sergilenen tavırlara dolaylı olarak maruz olan seyircilerin rolü de oldukça önemlidir. Zorbalık davranışları mağdur olmasalar bile onları etkilemektedir. Bu tarz davranışlara seyirci kalan çocuklar içinde ortam güvenli olmaktan çıkmaktadır. Seyirci olan çocukların iletişim güçleri ve özgüvenleri yüksektir. Seyirci olan çocuklar empatik ve uzlaşmacı yaklaşım sergileyebilirler. Bu nedenle zorbalık davranışlarının engellenebilmesi için seyirci olan çocukların sorun çözümünde etkin rol oynamaları sağlanmalıdır. Çünkü pek çok zorba seyirciler önünde güçlü olmak için çaba harcar.
Okul ortamlarında eğitimcilerin kesinlikle zorbalık davranışlarına karşı duyarlı ve dikkatli davranmaları gerekir. Şiddete kesinlikle taviz verilmemelidir. Zorba çocukların farklı alanlarda kendilerini kanıtlamalarına imkân tanınmalı, sportif ve sanatsal faaliyetlere yönlendirilmelidir. Beğeni duyguları toplumca kabul edilen alanlarda geliştirilmeye çalışılmalıdır.
Eğitim ortamlarında da mağdur çocukların özgüven ve benlik algısını yükseltici faaliyetler ve çalışmalar yapılmalıdır. Akademik, sanatsal veya sportif alanlarda özgüvenlerini kazanabilecekleri etkinlikler içine dâhil edilmelidirler. Aynı zamanda her iki grup çocuğun aileleri de mutlaka sürece dâhil edilerek, çocuklar üzerindeki baskı ve yanlış aile tutumları ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Gerekirse aile ile beraber çocukların daha sağlıklı çevrelere yönlendirilmesi sağlanmalıdır.
Çocuklarla doğru iletişim kurulabilmesi önemlidir. Çocukla sağlıklı iletişim kurulabilmesi için de ev ortamında, eşler arasında, doğru iletişim olmalıdır. Ev içinde çocuğun şiddet kullanımına onay verilmemesi yanında, çocuk şiddet uygulamalarına da tanık olmamalıdır. Aileler çocuklarına saygı göstererek doğru rol model olmalıdırlar. Gerekirse uzman yardımı alınarak öfkesini doğru şekilde yaşaması sağlanmalıdır.