Ak Parti Ve Bürokrasi (II)
Danışmanlığın evrimi
Devlet toplumun bilinmeyen ve bilinen düşmesi muhtemel; aciz, tehlikeli,ateşten koşul ve halleri en az zararla atlatması için oluşturulmuş zorunlu mekanizmadır. Tıpkı insanın yaşadığı gençlik dönemlerinde, gelecekolgunluk ve yaşlılık dönemlerine güven, birikim hazırlaması gibi. Toplum, zayıfı ve güçlüyü karma olarak içinde barındırdığından; bireylerinyaşlılık için hazırlıkları, toplumlarda sürekli kılınarak, öngörülmeyenfelaketlerin etkilerini en aza indirmeyi amaçlanır. Bu yöneliş giderek, gençbireyin yaşlanmadan emekli olmasına benzer durum oluşturmasına dönüşür.Yaşlılığın, hastalığın, fiziksel edilgenliği; yaşlılık gelmeden gençlik döneminde aktiviteyi, girişimi küçültür; güvenliğin konforuna bağımlı hale getirir.
Eski tip toplumlar, merkezine askeri güvenliği alarak inşa ediliyordu. Bu inşa, beslenmeyi, sağlığı, eğitimi, zenginliği askerden başlayarak halkadağıtıyordu. Toplumda güvenliği sağlayan; diğer bütün ihtiyaçları, adaleti, eğitimi, beslenmenin dağıtımını askeri yöneticiler sağlıyordu.
Askeri yöneticiler karmaşıklaşan devlet işlerine çözüm üretemediklerinde, bu işlere ehil sivilleri, yanlarında çalıştırmaya başladılar. Sivil danışmanlar, varlıklarını işlerin karmaşıklığına borcu olması sebebiyle, çalışmalarını basitleştirmeden uzak tutarak sürdürdüler. Toplumun ihtiyaçları arttıkça askeri liderlere yakın danışmanlar,kurumsallaştılar. Öyle ki herkes, ihtiyaçların giderilmesiyle uğraşırken; danışmanlar, yönetim sisteminde kalıcı hale geldiler.
Nasıl askeri liderler, danışmanları ülke idaresini kendi istedikleri doğrultudaişleyişini kolaylaştırmak için buldularsa; danışmanlar da kendilerini süreklikılmanın daha sahici yöntemi olarak kapılarını en çok aşındıran tacirlerdenbuldular.Gelinen nokta, danışmanlığın tacirle desteklenmiş hali olan bürokrasidir.Erken dönem bürokrasisi, sistemleşmiş kamu düzeninin perde gerisindeki hakimliğini yazılı hukuk ile gerçekleştirecektir. Hukuk, toplumsal yönetiminkişisel tercihlerden kurtulmasının tek seçeneğidir. Kitaplı Tanrı elçileri dahi, kişisel tercihlerinin tanrı buyruğu sayılmaması konusunda taraftarlarını uyarmışlardır. Böylelikle, tanrı buyruklarına kendileri de uyarak, açıklayıp önerdikleri kozmolojiyi, kalıcı hale getirmişlerdir.
Güçlü savaşçılar, üst düzey askerler ile kurulan hakimiyet dayanıklı hale gelip yönetim sistemi oluştuğunda; “savaş”, savunmaya dönüşür! Savunulan yer makam, mevkilerdir. Bu konuları prensipleştiren ise danışmanlar olacaktır; çünkü yürülen “yol” aynıdır. Günümüze yürünen yolculukta danışmanlar sisteme kattıkları “ilk hızlarını” sürdürmektedir. Eskiden halkın ve üst yöneticilerin ihtiyaçlarının uzlaşma noktalarını prensipleştirerek, hukuksallaşması; şimdilerde, halkın siyasal temsilcileriyle bürokrasininuzlaşma noktasına evirilmiştir.
Oysa halk(*), doğrudan, iç ve dış etkilerden arındırılmış, ortak isteklerinin;giderek, yerelde farklılaşan ihtiyaçlarını güvenli şekilde giderilmesininpeşindedir. (*) Halk, alt ayrımlardan bağımsız, birleştirici çatı içinde yaşayan insantopluluğu. Halklar teriminin kullanımı yeni akım emperyalist kullanım olarakpiyasaya sürülmüştür. Ortak çatı tüm olarak ele alındığında, o çatı altındabuluşmuş; sıfatları belirsiz insanların tümüne bağlayıcılık olarak halktanımında bulunma daha uzlaştırıcıdır. Diğer taraftan millet,, tek tanrılı vekitaplı İslam dini ortak çatısında birleşmiş insanları ifade eder.