Yunanistan ve Türkiye arasında Ege 'yarı kapalı deniz' tartışması! Deniz parkları neden önemli?

Türkiye ve Yunanistan arasındaki yeni gerilim maddesi deniz parkları meselesi ve Ege için 'yarı kapalı deniz' tartışması. Türkiye'nin kendi deniz parklarını ilan edeceği haberi Atina'da yankı uyandırdı.

Peki deniz parkları ne ve neden önemli? Yunanistan'ın biri İyon Denizi'nde diğeri Ege Denizi'nde olmak üzere iki deniz parkı düzenleyeceğini ilan etmesinin ardından dün Türkiye'den yetkililer de bir adım atma hazırlığında olduğunu duyurdu. Türkiye'nin, Yunanistan'ın biri İyon Denizi'nde diğeri Ege Denizi'nde olmak üzere iki deniz parkı düzenleyeceğini ilan etmesinin ardından kendi deniz parklarını ilan etmesi bekleniyor.​​​​​​​

Bu gelişmeler Yunanistan'da çeşitli yorumlara neden oldu.Yunanistan'ın önde gelen gazetelerinden Kathimeri'nin manşetinde "Ege deniz parkı haritasına, geçmişte Türkiye savaş uçaklarının alçak geçişlerinin hedefinde olan Kinaros-Levitha adacıklar topluluğu dahil edildi" haberi yer alıyor.Ankara, önümüzdeki dönemde Ege'de kendi deniz parkını ilan edeceğini açıkladı. Ayrıca 'antlaşmalarla Yunanistan'a devredilmemiş adalar' meselesini yeniden gündeme taşıyor.

HARİTADA DİKKAT ÇEKİCİ UNSUR!

Yunanistan'ın "1 No'lu Güney Ege Ulusal Deniz Parkı, Güney Kikladlar" başlıklı haritası, başka parkların da sırada olduğunu ima ediyor. Kathimerini'nin haberine göre, Haritadaki en dikkat çekici unsur, Kinaros ve Levitha adalarıyla, Plaka, Glaros, Mavra ve Amorgos'a daha yakın olan Liadia adacıklarıyla ilgili olan kısım. "Bu adalar, hatta Irene Katsotourhi'nin yaşadığı Kinaros bile Türkiye için "egemenliği tanımlanmamış" statüde yer alıyor ve 2018-2020 döneminde Türk hava kuvvetlerinin hedefi olmuştu. Bu dönemde düzenli ve bazen alçak irtifadan uçuşlar kaydedildi. Kinaros grubu, denizin ortasında, Amorgos ile Leros arasında eşit uzaklıkta yer alıyor ve zaten Natura 2000 koruma bölgeleri arasında. Ancak Ankara, bunu AB üzerinden Yunanistan'ın fiili durum yaratma çabası olarak yorumluyor.

'GELECEKTE GERGİNLİĞE YOL AÇABİLİR'

Dışişleri Bakanlığı, dün uluslararası deniz hukukuna atıfla, Yunanistan’la bu konuda iş birliğine hazır olduklarını belirtirken, "çevre koruma gibi küresel değerleri istismar çabalarının sonuç vermeyeceğini" vurguladı. Kathimerini'ye göre Türkiye'nin Ege'deki dengeyi korumayı ve Yunanistan'ın tek taraflı eylemlerine izin vermemeyi ilkesel bir mesele olarak gördüğünü" belirtti.Habere göre "Yunanistan’ın Ege Deniz Parkı kapsamına giren alanlarda balıkçı teknelerinin engellenmesi ya da bazı kayalık adalarda çevresel faaliyetlerde bulunulmasının gelecekte gerginliğe yol açabileceği tahmin ediliyor."

'YARI KAPALI DENİZ' TARTIŞMASI'

Türkiye, Ege Denizi’ni 'yarı kapalı deniz' olarak tanımlıyor ve bu tür denizlerde tek taraflı adımlar atılmaması gerektiğini, kıyıdaş ülkelerin iş birliği yapması gerektiğini savunuyor.Buna karşılık Yunanistan, Ege'de egemenliğinin ve deniz yetki alanlarının uluslararası antlaşmalarla net olduğunu ve bu alanlarda herhangi bir adım atmasının meşru egemenlik hakkı olduğunu belirtiyor.Öte yandan Newsbomb.gr'teki George Nokos imzalı yazıda "Türkiye, Ege'yi 'yarı kapalı deniz' olarak tanımlamakta ısrar ediyor. Bu tanımlama , Yunan girişimlerini sınırlamayı amaçlıyor" ifadelerini kullanırken, Ege Denizi için Yunanistan'ın 'hedefleri' açısından 'yarı kapalı deniz' terminolojisinin kabul edilmemesi gerektiğini savundu.

DENİZ PARKLARI NEDİR, NEDEN TARTIŞMALI?

Deniz Parkları, doğal denizel alanların korunması amacıyla ilan edilen ve çeşitli koruma düzeylerine sahip bölgeler. Genellikle balıkçılık, sanayi faaliyetleri, turizm gibi insan faaliyetlerini sınırlayan ya da tamamen yasaklayan düzenlemelerle yönetilirler.Ancak Yunanistan ile Türkiye arasındaki Ege Denizi bağlamında "deniz parkları" sadece çevresel değil, aynı zamanda siyasi ve jeostratejik bir mesele.Türkiye, Ege’deki bazı ada, adacık ve kayalıkların egemenliğinin Yunanistan'a devredilmediğini ve bu alanların statüsünün "belirsiz" olduğunu savunuyor. Bu alanlar arasında Kinaros ve Levitha gibi adalar da yer alıyor.

BALIKÇI TEKNELERİ ENDİŞESİ

Yunanistan'ın bu tür adacıkları da kapsayan alanlarda "deniz parkı" ilan etmesi, Türkiye tarafından egemenlik iddiası yaratma ve bu iddiayı Avrupa Birliği üzerinden resmileştirme çabası olarak değerlendiriliyor.Türkiye, bu parkların hayata geçirilmesiyle birlikte Türk balıkçı teknelerinin engellenmesi, seyir güvenliğinin tehlikeye atılması ve bazı ekonomik faaliyetlerin engellenmesi olasılığını da gündeme getiriyor.