Türkiye'de 694 milyon ton NTE keşfetti! Çin, ABD bunun peşinde

Beylikova Florit, Barit ve Nadir Toprak Elementleri Tesisi 18 Nisan'da açılacak. Tesis, dünyada 800 milyon tonluk rezerve sahip Çin'deki Bayan Obo sahasından sonra 694 milyon ton nadir toprak elementi rezerviyle ikinci sırada bulunuyor.

Nadir Toprak Elementleri, genelde toprak altında genellikle 'küçük rezervler' halinde bulunuyorlar. Nadir Toprak Elementlerini 'nadir' yapan şey ise, rezervlerin azlığı değil bu elementleri işlemenin maliyetinin yüksek olması. Toplam 17 elementin bulunduğu bu madenler sadece ekonomik değil aynı zamanda büyük bir stratejik öneme de sahip... 

TEKNOLOJİ ÜRETMEK İÇİN OLMAZSA OLMAZ

NTE adıyla da bilinen bu elementler grubu özellikle gelişen teknoloji ile beraber özellikle yüksek teknoloji ürünler üreten şirketler için en kritik maddelerden biri. 

Dünyada 800 milyon tonluk rezerve sahip Çin'deki Bayan Obo sahasından sonra 694 milyon ton nadir toprak elementi rezerviyle ikinci sırada bulunan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Beylikova Florit, Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletmesi'nde çalışmalar sürüyor. İşletme Müdürü Lütfi Tozar, "Başta Çin, ABD olmak üzere ülkeler bu madenlerin üretimi için büyük mücadele veriyor. Böyle büyük bir saha ve rezervin ülkemizde olmasından dolayı avantajlı durumdayız." dedi.

KRİTİK TESİS AÇILIYOR
Tonu 200 bin dolar: Türkiye devrim gibi adıma hazırlanıyor

"Erdoğan Dijital Medya" hesabından yapılan paylaşımda, "Eskişehir Nadir Toprak Elementi Tesisi, Beylikova'da keşfedilen 694 milyon tonluk rezervi işleyecek. Enerji, savunma, kimya, cam ve seramik gibi çeşitli alanlar için üretim sağlayacak." ifadeleri kullanıldı.

Nadir toprak elementleri F-35'lerde de kullanılıyor

Aslında 17 metalik elementten meydana gelen bir set olan nadir toprak elementleri (NTE), birçok yüksek teknolojili cihazın önemli bir bileşeni.

Bunlar özellikle cep telefonları, sabit diskler, monitörler, elektrikli ve hibrit otomobiller de dahil olmak üzere 200'den fazla üründe kullanılıyor.

Diğer yandan mıknatıslar, lazerler, radar ve sonar sistemlerinde de kullanılan bu elementler savunma sanayinde de önemli bir yer tutuyor. 

Örneğin ABD'li havacılık firması Lockheed Martin'in geliştirdiği F-35 savaş jetlerinin her biri, gelişmiş hedefleme sistemlerinin kullanımı için yaklaşık 400 kilogram itriyum, terbiyum ve diğer nadir toprak elemenlerini içeriyor.

Çin'in element tekeli: ABD'yi tehdit etmişti

1993'te NTE üretiminin yüzde 38'i Çin'de, yüzde 33'ü ABD'de, yüzde 12'si Avustralya'da ve yüzde 5'i de Malezya ve Hindistan'daydı. 

Ancak 2008'de Çin, dünya NTE üretiminin yüzde 90'ından fazlasını teşkil eder hale gelmişti. 2011'e kadar Çin, dünya üretiminin yüzde 97'sini elde etti. 

İstatistikler Çin'in nadir toprak rezervlerinin küresel rezervlerin yaklaşık yüzde 37'sini oluşturduğunu gösteriyor. Türkiye'deki keşfin öncesinde Vietnam, Brezilya ve Rusya da küresel rezervlerin sırasıyla yüzde 18,33, yüzde 17,5 ve yüzde 17,5'ini teşkil ediyordu.

Çin'in, ABD'ye yaptığı NTE ihracatını iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik nedenlerle kısıtlayacağı yönünde iddialar da ortaya atılmıştı.

Çin Komünist Partisi'nin resmi yayın organı Halkın Günlüğü gazetesinde "Nadir elementler, Çin'in ABD'nin sebepsiz yere uyguladığı baskıya karşı koyması için karşı silah haline gelecek mi? ABD Çin'in ticaret savaşında kapasitesini hafife almamalıdır" ifadeleri kullanmıştı.

Çin Hükümeti ayrıca Çin'den NTE'leri ihraç edebilecek Çinli ve Çin'de faaliyet gösteren ortak girişim şirketlerinin sayısını da sınırlamaya başlamıştı.

Türkiye dengeleri değiştirecek mi?

Eskişehir'deki keşfin ardından açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, nadir element üretimine başlayacaklarını söylemişti. Erdoğan, "Amacımız tesis tam kapasiteye ulaştığında burada yıllık 570 bin ton cevher diyerek 10 bin ton nadir toprak oksitleri 72 bin ton barit 70 bin ton florit ve 250 ton torium üretimi gerçekleştirmektedir" demişti.

Enerji Bakanlığı, bu rezervin dünyada Çin'in 800 milyon tonluk rezervinin ardından ikinci en büyük rezerv olarak kayda geçtiğini bildirmişti. Rezervin bin yıllık küresel talebi karşılamaya yeteceği ifade edilmişti.

Böylece Türkiye'nin bu madenin ihracatındaki dengeleri değiştirip değiştirmeyeceği merak konusu olmuştu.