Milyarder Babis yemin etti, Çekya’da yeni dönem başladı

Çek milyarder Andrej Babis, ekim ayında yapılan parlamento seçimlerinin ardından salı günü yemin ederek Çekya’nın yeni başbakanı oldu. Böylece iş insanı Babis, 2017–2021 döneminin ardından yeniden iktidara dönmüş oldu.

71 yaşındaki Babis, yemin töreninin ardından Çek halkına hitaben yaptığı açıklamada, 'ülke içinde ve dünyanın neresinde olursa olsun Çeklerin çıkarları için mücadele edeceğini' söyledi. Ayrıca Çekya’yı 'dünyada yaşamak için en iyi yer' haline getirmek için elinden geleni yapacağını vurguladı.

Cumhurbaşkanı Petr Pavel, Babis’i resmen başbakanlığa atadı. Pavel, 3–4 Ekim tarihlerindeki seçimleri açık farkla kazanan Babis’in liderliğindeki ANO (Evet) hareketine hükümeti kurma görevini vermişti. ANO, göç karşıtı Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi ile sağcı 'Kendileri İçin Motorcular' (Motorists for Themselves) grubuyla çoğunluk koalisyonu kurma konusunda uzlaştı.

Taraflar, 16 üyeli bir kabine oluşturma konusunda anlaşmaya vardı. Buna göre ANO sekiz bakanlık ve başbakanlık makamını alacak. Motorcular dört, Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi ise üç bakanlık üstlenecek.

Yeni koalisyon, 200 sandalyeli meclisin alt kanadında 108 sandalyeye sahip olacak. Bu sonuç, eski Başbakan Petr Fiala liderliğindeki Batı yanlısı merkez sağ hükümeti oluşturan dört partiyi muhalefete itmiş oldu.

Cumhurbaşkanı Pavel’in tüm kabineyi ne zaman atayacağı henüz netlik kazanmadı. Ancak yeni hükümetin göreve başlamasıyla birlikte ülkenin politikalarında belirgin değişiklikler yaşanması bekleniyor.

Yeni koalisyonun, Macaristan ve Slovakya çizgisini izleyerek Ukrayna savaşına verilen desteği azaltması öngörülüyor. Koalisyon ortakları Avrupa Birliği’ne eleştirel yaklaşıyor; özellikle çevre ve göç politikalarını reddediyor.

Babis hakkında, Avrupa Birliği sübvansiyonlarıyla ilgili bir dolandırıcılık davası hâlen sürüyor. Mahkemenin karar verebilmesi için yeni parlamentonun Babis’in dokunulmazlığını kaldırması gerekiyor.

Babis, 2021’deki parlamento seçimlerini kaybettikten sonra, büyük ölçüde sembolik yetkilere sahip cumhurbaşkanlığı seçiminde emekli general Petr Pavel’e yenilmişti.

Babis, Pavel’in koşul olarak ileri sürdüğü bir adımı da yerine getirerek, siyasi konumuyla çıkar çatışmasına yol açmamak adına büyük şirketlerinden çekileceğini kamuoyuna açıkladıktan sonra başbakanlığa atanmıştı.

Yaklaşık 200 şirketi bünyesinde barındıran Agrofert holdinginin sahibi olan Babis, şirket grubunun bir vakıf aracılığıyla bağımsız bir mütevelli tarafından yönetileceğini, kendisi hayatta olduğu sürece bağımsız bir denetçinin kontrolünde kalacağını ve ölümünün ardından şirketlerin mirasçılarına devredileceğini söyledi.

Babis ayrıca bir klinikler ve laboratuvarlar ağına da sahip. ANO’ya yakın bir ismin sağlık bakanlığı için aday gösterilmesi, bu alandaki çıkar ilişkilerine dair tartışmaları da beraberinde getirdi.