Kazakistan’ın Aktau kentinde Azerbaycan Hava Yolları kazasının kurbanları anıldı

Azerbaycan Hava Yolları’na ait yolcu uçağının Aktau yakınlarında düşmesinin üzerinden neredeyse 1 yıl geçti. Kent sakinleri ve ilk müdahaleyi yapan ekiplerin hafızasında, 38 kişinin yaşamını yitirdiği o günün anıları hala canlı.

25 Aralık 2024’te Astana saatiyle 11:00’de Bakü’den Grozni’ye gitmekte olan Azerbaycan uçağı acil durum ilan ederek Aktau Havalimanı’na iniş talebinde bulundu. Uçağın 11:25’te iniş yapması planlanıyordu ancak yalnızca 5 dakika sonra, havalimanı ile Akşukur köyü arasında, pistin yaklaşık 3 kilometre uzağında düştü.

Uçakta 5'i mürettebat olmak üzere toplam 67 kişi bulunuyordu. Kazada 38 kişi hayatını kaybetti, 29 kişi ise çeşitli yaralanmalarla kurtuldu.

Mangistau Bölgesel Acil Tıp Merkezi’nden doktorlar, kaza yerine ulaşan ilk ekipler arasındaydı. Doktor Ospan Orazbekov, yaşananlara bizzat tanıklık ettiğini Euronews’e anlattı.

Orazbekov, “Bir paramedik ve ambulans şoförüyle birlikte hemen havalimanına doğru yola çıktık. Yolda uçağı gökyüzünde gördüm; burnu yere doğru eğilmiş halde son derece hızlı ilerliyordu,” dedi.

Kaza bölgesine toplam 482 kurtarma görevlisi, 97 özel ekipman, 10 arama-kurtarma köpek ekibi ve iki hava aracı sevk edildi. Kazakistan Acil Durumlar Bakanlığı

“Pilotların piste inmeyi başarabileceğini umuyordum ama uçak havalimanını geçip Akşukur köyüne doğru yöneldi. Şoföre ‘arkasından gitmeliyiz’ dedim,” diyen Orazbekov, sözlerini şöyle sürdürdü: “Uçağı gözümüzle takip ediyorduk, bir anda siyah duman yükseldi. Hızlandık ve olabildiğince çabuk ulaşmaya çalıştık. Vardığımızda uçağın ikiye ayrıldığını gördük.”

“Ön bölüm yanıyordu, bu yüzden hemen arka kısma yöneldik; orada insanlar vardı. Elimizden geleni yaptık. Sekiz yaralı yolcunun emniyet kemerlerini çözdük. Ardından içeride çocuk ya da hamile kadın var mı diye bakmak için enkazın derinliklerine indim.”

“Kurtardığım herkesin yüzünü tek tek hatırlıyorum, hâlâ gözümün önündeler,” dedi.

Kazanın hemen ardından bölge halkı da olay yerine koştu. Yoldan geçen sürücüler durarak yolcuların uçaktan çıkmasına yardım etti. Yaralılar Mangistau Bölgesel Çok Disiplinli Hastanesi’ne sevk edildi.

Resüsitasyon uzmanı Bakıtzhan Koybekov için 25 Aralık 2024 sıradan bir gün gibi başlamıştı. Uçak kazasının ardından hastaneye yaralıların getirileceği bilgisi ulaştı.

Doktorlar hızla acil toplantı yaparak yatakları ve tedavi alanlarını hazırladı. Aktau’daki hastanelere toplam 29 yaralı getirildi; bunlardan 11’i yoğun bakımda, kritik durumdaydı.

Kaza kurbanlarının tedavi edildiği Mangystau Bölgesel Multidisipliner Hastanesi'nin yoğun bakım ünitesi. Copyright: Euronews

“Hastalar çok ağır durumdaydı. Birçoğunda kafa ve beyin travmaları, köprücük kemiği, kol ve omuz kırıkları vardı. Bazı hastaların neredeyse tüm kaburgaları kırılmıştı,” diyen Koybekov, yoğun bakım ünitesinin başında olduğunu belirtti.

Aktau halkı da acil çağrıya hızla yanıt verdi. Kentteki kan merkezinde, yaralılara yardım edebilmek için uzun bağış kuyrukları oluştu.

“Her gün pek çok acil vakayla karşılaşıyoruz ama aynı anda bu kadar çok yaralıyı beklemiyorduk. Aynı gün Rus vatandaşları yoğun bakımdan helikopterle tahliye edildi. Daha sonra Kırgızistan ve Azerbaycan’dan olan hastalar, durumları stabil hale geldikçe ülkelerine gönderildi,” dedi.

Bir yıl sonra Embraer kaza alanı Copyright: Euronews

“Bütün hastalar tedavi edildi ve güvenli şekilde ülkelerine döndü. Elimizden gelen her şeyi yaptık. Günlerce, gecelerce hastalara bakan ekibime minnettarım.”

Kazakistan Acil Durumlar Bakanlığı, uçağın yanan bölümündeki yangının kazadan sonraki 30 dakika içinde söndürüldüğünü açıkladı.

Kaza alanı halen trajedinin izlerini taşıyor

Şubat ayında Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, 8243 sefer sayılı uçuşa ilişkin ön raporu yayımladı. Raporda, uçağın Bakü’den Grozni’ye yaklaşırken saniyeler içinde iki kez “dış cisimler” tarafından vurulduğu, bunların daha sonra Rus hava savunma füzelerinin şarapnelleri olduğunun belirlendiği ifade edildi.

Pilotlar önce Mineralnıye Vodı ve Mahaçkale’deki Uytaş Havalimanı’na yönelmek istedi, ancak Rus hava trafik kontrolü bu talepleri reddetti. Bunun üzerine mürettebat acil durum kodu 7700’ü ilan ederek Kazakistan’daki Aktau Uluslararası Havalimanı’na acil iniş talebinde bulundu.

Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında 25 Aralık 2024 tarihinde düşen Azerbaycan Havayolları uçağının görüntüsü. Copyright: AnewZ

Aktau hava trafik kontrolü iniş izni verdi ancak uçak Kazakistan hava sahasına girdikten sonra pisti iki kez turladı ve üçüncü yaklaşmada trajik şekilde düştü.

Related Aliyev: Aktau uçak kazası nedeniyle Rusya'ya karşı uluslararası dava açacağız

28 Aralık 2024’te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’den Rus hava sahasında yaşanan “trajik olay” nedeniyle özür diledi. Grozni’nin Ukrayna İHA’larının hedefi olduğunu söyledi ancak kazanın sorumluluğunu üstlenmedi.

Ancak bu yıl 9 Ekim’de Duşanbe’de düzenlenen bir bölgesel zirvede Aliyev ile görüşen Putin, Azerbaycan yolcu uçağının Rus hava savunması tarafından vurulduğunu kabul etti.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Duşanbe'de düzenlenen Rusya-Orta Asya ve BDT zirveleri sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile konuşuyor. Copyright: Presidential Administration of Azerbaijan

Kazadan 1 yıl sonra bile olay yeri trajedinin izlerini taşıyor. Bozkıra saçılmış kişisel eşyalar, oksijen maskeleri, emniyet talimatları, bagaj parçaları ve erimiş uçak gövdesi kalıntıları halen görülebiliyor.

Mangistau bölgesi sakinleri, kazada hayatını kaybeden mürettebat ve yolcular anısına olay yerinde bir anıt oluşturdu.

Aktau şehri yakınlarındaki kazanın kurbanları için anıt Copyright: Euronews

Aktau sakinleri acil bir çağrıya hızla yanıt verdi. Şehrin kan merkezinde insanlar kan bağışında bulunmak ve kazada yaralananlara yardım etmek için sıraya girdi.

"Doktorlar olarak her gün pek çok acil durumla karşılaşıyoruz, ancak bu kadar çok insanın aynı anda geleceğini beklemiyorduk. Aynı gün Rus vatandaşları yoğun bakım ünitesinden helikopterle tahliye edildi. Daha sonra Kırgızistan ve Azerbaycan'dan gelen hastalar, durumları stabil hale geldikçe kademeli olarak tahliye edildi," dedi.