İran’da ekonomik kriz: Kur şoku sonrası halk sokağa indi
İran'ın başkenti Tahran'da esnaf, riyaldeki aşırı değer kaybını ve ekonomik belirsizliği protesto etmek amacıyla pazartesi günü dükkanlarını kapattı. İranlılar, hükümetin ekonomi politikalarını protesto etmek için sokaklara döküldü.
İran'da krizler son bulmuyor...
Ülkede ulusal para birimi riyalin sert değer kaybı, başkent Tahran’da geniş çaplı protestolara yol açtı.
Ekonomik kriz derinleşirken, Merkez Bankası Başkanı Muhammed Reza Farzin’in istifa ettiği yönündeki iddialar ülkede belirsizliği daha da artırdı.
İSTİFASINI SUNDUĞU İDDİA EDİLDİ
Bazı İran basın organları, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın ofisine dayandırdıkları haberlerde Farzin’in istifasını sunduğunu öne sürdü.
Ancak Merkez Bankası’ndan yapılan resmi açıklamada bu iddialar yalanlandı ve görevde herhangi bir değişiklik olmadığı bildirildi.
Çelişkili mesajlar, Tahran’da esnaf protestolarının ikinci gününe denk geldi.
İŞ YERLERİ KEPENK KAPATTI
Görgü tanıkları ve sosyal medyaya yansıyan görüntülere göre, başkentte yüzlerce iş yeri kepenk kapattı.
Kent merkezinde toplanan göstericiler, riyaldeki hızlı değer kaybına tepki gösterirken bazı gruplar hükümet ve rejim karşıtı sloganlar attı.
Protestocular, fiyat istikrarının sağlanması ve alım gücünü eriten kur krizine karşı acil önlemler alınması çağrısında bulundu.
PROTESTOLAR PATLAK VERDİ
İran, son yıllarda en geniş çaplı toplumsal eylemlerini 2022-2023 döneminde yaşamış, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin gözaltında hayatını kaybetmesinin ardından ülke genelinde protestolar patlak vermişti.
Mevcut gösteriler, ekonomik nedenlerle ortaya çıkması bakımından yeni bir kırılma noktası olarak değerlendiriliyor.
RİYALDE REKOR DEĞER KAYBI
İran riyali, resmi olmayan piyasalarda tarihi dip seviyelere geriledi.
Piyasa verilerine göre riyal, ABD doları karşısında yaklaşık 1 milyon 400 bin, euro karşısında ise 1 milyon 700 bin seviyelerinde işlem görüyor.
Uzmanlar, bu sert düşüşün enflasyonu hızlandırdığını ve temel tüketim maddelerinin fiyatlarını günlük bazda yukarı çektiğini belirtiyor.
Fiyatlardaki ani dalgalanmalar nedeniyle bazı esnafın satışları geçici olarak durdurduğu, belirsizlik ortamında fiyat belirlemenin zorlaştığı ifade ediliyor.
Özellikle gıda ve temel ihtiyaç ürünlerinde artışların kontrol edilemez hale geldiği dile getiriliyor.
BATI YAPTIRIMLARININ BASKISI SÜRÜYOR
İran ekonomisi, uzun süredir Batı yaptırımlarının baskısı altında bulunuyor.
Tahran’ın nükleer programı nedeniyle yeniden devreye giren uluslararası yaptırımlar, ABD ile yürütülen müzakerelerde yaşanan tıkanıklıkla birlikte ekonomik sıkıntıları daha da derinleştirdi.
Buna ek olarak, yılın başlarında İsrail ile yaşanan ve 12 gün süren çatışmaların da kamu maliyesi üzerindeki yükü artırdığı belirtiliyor.
PEZEŞKİYAN'DAN DİYALOG MESAJI
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Tahran’da döviz kurundaki sert yükselişe karşı sokağa çıkan protestocularla diyalog kurulması talimatı verdiğini açıkladı.
Ekonomik sorunların halk için temel bir kaygı haline geldiğini vurgulayan Pezeşkiyan, İçişleri Bakanı’na protestocuların temsilcileriyle görüşülmesi yönünde talimat verdiğini söyledi.
Pezeşkiyan, hükümetin halkın dile getirdiği talepleri dinleyeceğini ve sorunların çözümü için gerekli adımların atılacağını belirterek, bankacılık sisteminin düzeltilmesi ve vatandaşların satın alma gücünün korunmasının öncelikleri arasında olduğunu ifade etti.
"İRAN'DA MAALESEF DURUMLAR ÇOK VAHİM"
Pezeşkiyan geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, "Maaşları artırmamızı istiyorlar; parayı nereden bulacağımı biri bana söylesin. İran’da maalesef durumlar çok vahim. İran’ın kötü olması göç riskini doğurur. İran iyi olmalı kötü değil." ifadelerini kullanmıştı.
