Genç ve çekici kadınların yer aldığı yapay zeka videolarıyla Polonya’nın AB’den ayrılması teşvik ediliyor

Polonya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılmasını teşvik eden yapay zekâ üretimi videolar sosyal medyada ortaya çıktı. Videolarda, gerçekte var olmayan, genç ve çekici kadınlar ülkenin AB'den ayrılması için "Polexit" (Polonya-exit) çağrısı yapıyor.

"Prawilne Polki" adlı bir TikTok hesabı, üzerinde Polonya bayrağı ve çeşitli millî semboller bulunan tişörtler giymiş kadınların yer aldığı içerikler paylaştı. Avrupa merkezli analiz kolektifi Res Futura’ya göre bu içerikler özellikle 15–25 yaş aralığındaki kitleyi hedef aldı.

Videolarda yer alan ifadeler arasında şu sözler dikkat çekti:

“Polexit istiyorum çünkü daha pahalı olsa bile seçim özgürlüğü istiyorum. Polonya’nın Avrupa Birliği’nden önceki hâlini hatırlamıyorum ama o zamanlar daha Polonyalı olunduğunu hissediyorum."

Bir başka videoda ise şu ifadeler kullanıldı:

“Polexit dediğimde hep aynı tepkileri duyuyorum: ‘Korku yaymak’, ‘felaket’, ‘dünyanın sonu’. Hep aynı kalıp. Bizim adımıza gerçekten kimlerin karar verdiğine ve neden verdiğine dair sıfır tartışma var. Belki de artık bunu sakin sakin konuşmanın zamanı gelmiştir.”

Bazı videolar gerçekmiş izlenimi verirken, bazılarında görüntü ve sesin senkronize olmaması gibi yapay zekâ kullanımına işaret eden bariz belirtiler görüldü.

Polonya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nde yeni teknolojiler ve dijitalleşme alanında kıdemli analist olan Aleksandra Wójtowicz, Euronews’e yaptığı açıklamada, “Bu kayıtlar aslında üretken yapay zekâ araçları kullanılarak oluşturulmuş. Kaliteleri hiç iyi değil,” dedi.

Wojtowicz, “Bir süre izlediğinizde yüz ifadelerinin net olmadığını, videolardaki karakterlerin söyledikleri cümlelerin de tamamen doğal durmadığını fark edebiliyorsunuz,” ifadelerini kullandı.

“Prawilne_Polki” adlı profil kaldırıldı ancak benzer hesapların ortaya çıkabileceği uyarısı yapıldı.

Yıllardır çevrim içi dezenformasyon üzerine araştırmalar yürüten Aleksandra Wojtowicz, “Şu aşamada içeriğin arkasında kimin olduğu net değil. Halihazırda yapay zekâ yardımıyla çeşitli kampanyalar yürüten birden fazla grup bulunuyor,” dedi.

Wojtowicz’e göre bu tür faaliyetler çoğunlukla YouTube’da görülse de TikTok’ta da yaygınlaşıyor.

'Hidra etkisi' devrede

Wojtowicz, YouTube’da da benzer içeriklerin dolaşımda olduğunu belirterek, sentetik sesler ya da yapay yüzlerle oluşturulmuş “haber servisi” benzeri videolarda, seçimlerin hileli olduğu ya da Ukraynalıların hırsızlık yaptığı gibi Rusya yanlısı söylemlerin tekrarlandığını söyledi.

Bu videoların bazı izleyeciler tarafından gerçek sanıldığı vurgusu yapan Wojtowicz, “Yaptığım araştırma görüşmelerinden anladığım kadarıyla, büyük bir kesim için bu yapay zekâ üslubu bariz, rahatsız edici ve açık olsa da, belirli bir izleyici grubu için tamamen fark edilemez durumda,” dedi.

Söz konusu TikTok hesabı, kurumlar ve bireysel kullanıcıların bildirimlerinin ardından engellendi.

Wojtowicz, TikTok’un Polonya’nın AB’den çıkmasına ilişkin dezenformasyon içeren içerikleri artık daha iyi tespit ediyor olabileceğini söyledi. Platformda “Polexit” araması yapıldığında, kullanıcıların karşısına dezenformasyon uyarısı çıkıyor.

Wójtowicz, “TikTok’ta bu tür durumlarda ‘hidra etkisi’ oldukça tipiktir. Bir hesap bildirildiğinde, yerine birkaç yeni hesap ortaya çıkabilir,” dedi.

“Ancak şimdi içerik üreticileri bunun verimsiz olduğunu çok iyi biliyor. Olguya yönelik ilgi bu kadar yüksekken, yeniden hesap açmanın işe yaramadığını ve hızla silineceklerini görüyorlar.”

Wojtowicz, iki olası senaryoya işaret etti:

Ya bu operasyon kamuoyunun tepkisini ölçmek için yapıldı ya da dezenformasyon aktörleri bir kampanya başlatmak üzere hesaplar açtı ancak bu girişim hızla tespit edildi.

Wojtowicz, “Bu nedenle yeraltına çekilecekler ve ileride yeniden ortaya çıkacaklar,” dedi.

Neden genç ve güzel kadınlar?

Wojtowicz’e göre içerikler özellikle genç kadınları hedef aldı.

“Aşırı sağ söz konusu olduğunda, genç kızların hedef alındığını görüyoruz. Genç kadınlara seslenmek için, başka kim daha etkili olabilir ki, yine genç kadınlar,” dedi.

Ayrıca sosyal medyada “tradwives” yani “geleneksel eşler” gibi akımların yayıldığına dikkat çeken Wojtowicz, “Bu olgu ABD’de oldukça yaygın ama Polonya’ya da sızmaya başladı,” diye ekledi.

Polonya’daki cumhurbaşkanlığı kampanyası sırasında da çok sayıda yapay zekâ üretimi video, kadınları aşırı sağ Konfederasyon’un adayı Slawomir Mentzen’e ya da Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) tarafından desteklenen Karol Nawrocki’ye oy vermeye ikna etmeyi hedeflemişti.

PiS’in sekiz yıl sonra iktidarı kaybettiği parlamento seçimlerine atıfta bulunan Wojtowicz, “Bu grup açıkça çok önemli ve siyasi değişimin temel bir taşıyıcısı olabilir. 2023’te kadınların bu kadar önemli bir rol oynaması tesadüf değil,” dedi.

'Ruslara her zaman güvenebilirsiniz'

Sivil Platform (Civic Platform) milletvekili Jarosław Urbaniak ise X’te yaptığı paylaşımda, “Prawilni Polonyalılar! Ruslara her zaman güvenebilirsiniz. ‘Prawilne’ kelimesini çevirmeyi unutmuşlar,” ifadelerini kullandı.

Urbaniak, paylaşımında Rusça “doğru” ya da “usulüne uygun” anlamına gelen prawilnyj kelimesine gönderme yaptı.

Bu terim, Polonya’da cezaevi argosunda saygı duyulan ya da topluluk kurallarına uyan mahkumları tanımlamak için kullanılıyor.

Bağımsız internet geliştiricisi Radek Karbowski, söz konusu içeriklerin yapay zekâya yönelik düzenlemelere duyulan ihtiyacı açıkça ortaya koyduğunu söyledi.

Karbowski’nin hesaplamalarına göre, “Prawilne_Polki” profili iki hafta içinde 200 bin görüntülenme ve yaklaşık 20 bin beğeni üretti. Yüzde 10’luk bu etkileşim oranının, içeriğin yayılmasını hızlandırdığı ve algoritmik önerileri tetiklediği belirtildi.

Polonya merkezli haber portalı Kontakt24.pl’ye göre TikTok kanalı Mayıs 2023’te kuruldu ve başlangıçta farklı bir isimle faaliyet gösterdi. Kanalın, büyük olasılıkla İngilizce konuşan bir kullanıcıya ait olduğu ve Polonya’yla ilgisi olmayan eğlence içerikleri paylaştığı aktarıldı.

13 Aralık’ta ise hesapta köklü bir değişim yaşandı. Kanal, “Prawilne_Polki” adını aldı ve profil açıklaması şu şekilde güncellendi: “Burada açık sözlü, kendi görüşlerini dile getiren güzel Polonyalı kızlar konuşuyor. Vatanseverlik, egemenlik ve normallik tek yerde. EUROKOLHOZ’A HAYIR #polexit.”

Eurokolhoz, aşırı sağ ve AB karşıtı çevrelerin, Avrupa Birliği’ni Sovyet tarzı merkeziyetçi, özgürlükleri kısıtlayan bir yapı gibi göstermek için kullandığı propaganda amaçlı bir terim olarak biliniyor.

Bu dönüşümün, hesabın hâlihazırda belirli bir takipçi kitlesine sahip olduğu bir aşamada gerçekleştiği belirtildi.

Yeni tarzda ilk içerikler de 13 Aralık’ta paylaşıldı: Yapay zekâ ile üretilmiş kadınların yer aldığı iki video ile “Seçimler yarın olsa sağda birinci parti hangisi olurdu?” sorusunun yöneltildiği bir görsel.

View this post on Instagram

A post shared by Radek Karbowski (@radek.karbowski)

UCE Research’ün Onet için yaptığı araştırmaya göre, 2025 yılında 18–25 yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 43,7’si Polonya’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin bilgileri öncelikli olarak TikTok’tan edindiğini belirtti.

Wirtualna Polska için IBRiS tarafından 22 Aralık’ta yapılan United Surveys anketine göre ise katılımcıların yüzde 24,7’si Polexit’i desteklerken, yüzde 65,7’si buna karşı çıktı.

Aralık ayı başında Fransız dergisi Le Grand Continent tarafından yapılan bir başka araştırmada da benzer sonuçlar ortaya çıktı. Ankete göre Polonyalıların yüzde 25’i Polexit’i desteklediğini belirtirken, yüzde 69’u Polonya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılmasına karşı olduğunu ifade etti.