Avustralya'dan Bondi Plajı saldırısı sonrası silah yasalarını sertleştirme hamlesi

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, Sidney’in Bondi Beach bölgesinde Hanuka kutlamasını hedef alan ve en az 15 kişinin hayatını kaybettiği toplu silahlı saldırının ardından, ülke genelinde daha sert silah yasaları önerdi.

Albanese, pazartesi günü yaptığı açıklamada, ruhsatlı bir kişinin sahip olabileceği silah sayısına sınırlama getirilmesi de dahil olmak üzere yeni kısıtlamalar önereceğini söyledi. Açıklama, yetkililerin saldırganlardan baba olanın altı silahı yasal yollarla edindiğini duyurmasının ardından geldi.

“Bu hükümet gerekli olan her türlü adımı atmaya hazırdır. Buna daha sıkı silah yasalarına duyulan ihtiyaç da dahildir,” diyen Albanese şöyle devam etti: “İnsanların koşulları zamanla değişebilir. İnsanlar belli bir süreç içinde radikalleşebilir. Ruhsatlar süresiz olmamalıdır.”

Pazar günü gerçekleşen saldırıda iki kişi sahildeki kutlamaya rastgele ateş açmış, en az 38 kişi hastanelerde tedavi altına alınmıştı. Hayatını kaybedenler arasında 10 yaşında bir kız çocuğu, bir haham ve Holokost’tan kurtulan bir kişi de bulunuyor.

Avustralya’nın en popüler plajında yaşanan bu saldırı, ülkede son yaklaşık 30 yılın en kanlı silahlı saldırısı olarak kayıtlara geçti. Hızlı ateş edebilen silahların dolaşımdan kaldırılmasına odaklanan katı silah yasalarına sahip olan Avustralya’da Albanese, saldırıyı 'ülkenin kalbine yönelmiş antisemitik bir terör eylemi' olarak niteledi.

Başbakan, hızlı bir yasal değişiklik sözü verdi. Pazartesi öğleden sonra eyalet liderlerinin de katıldığı ulusal kabine toplantısına silah yasalarına ilişkin önerilerini sunmayı planladığını belirtti. Önerilen bazı düzenlemelerin eyalet yasalarıyla hayata geçirilmesi gerekecek.

Albanese “Bazı yasalar federal düzeyde, bazıları ise eyaletler tarafından uygulanıyor. Amacımız herkesin tamamen aynı çizgide olmasını sağlamak,” dedi.

Avustralya’da silah yasaları, 1996’da Tazmanya’daki Port Arthur kasabasında 35 kişinin öldürüldüğü katliamın ardından köklü biçimde değiştirilmişti.

Yahudi liderlerden antisemitizm eleştirisi

Saldırı, Albanese hükümeti ve yetkililerin artan antisemitizme karşı yeterli önlem alıp almadığı sorularını da gündeme getirdi. Yahudi liderler ve saldırıdan sağ kurtulanlar, saldırganların neden önceden tespit edilemediğini sorguladı.

Olay sırasında Bondi’deki bir Bar Mitsva kutlamasına koşan ve 12 yaşındaki kızını arayan Sidneyli Lawrence Stand, “Büyük bir eylemsizlik söz konusu. İnsanlar bu konuda uyarılmıştı ama yine de hükümetimiz yeterince adım atmadı,” dedi.

Avustralya Yahudileri Yürütme Konseyi Sözcüsü Alex Ryvchin ise, “Federal hükümet antisemitizm konusunda bir dizi yanlış adım attı. Böyle bir saldırı yaşandığında devletin temel görevi vatandaşlarını korumaktır ve burada çok ciddi bir başarısızlık söz konusudur,” ifadelerini kullandı.

Ryvchin, saldırının 'nasıl gerçekleşmesine izin verildiğine' dair kapsamlı bir soruşturma yapılması gerektiğini söyledi. Soruşturmaların pazartesi günü itibarıyla başladığı bildirildi.

Saldırganlara ilişkin yeni bilgiler

Saldırganlara dair kamuoyuyla paylaşılan bilgiler sınırlı kaldı. Polis, saldırganların baba ve oğul olduğunu doğruladı ancak isimlerini açıklamadı.

Polise göre, olayda öldürülen 50 yaşındaki baba, evinden çıkarılan altı silahı yasal olarak edinmesine imkân tanıyan bir silah ruhsatına ve bir atış kulübü üyeliğine sahipti. Yeni Güney Galler Polis Komiseri Mal Lanyon, ruhsatın tüfek veya av tüfeği sahibi olmaya izin verdiğini, geçerli gerekçeler arasında hedef atışı, hobi amaçlı avcılık ve haşere kontrolünün bulunduğunu, ancak meşru savunmanın kabul edilen bir gerekçe olmadığını söyledi.

Yetkililer, saldırganın 1998 yılında öğrenci vizesiyle Avustralya’ya geldiğini ve öldüğünde ülkede yasal ikamet sahibi olduğunu açıkladı. Hangi ülkeden göç ettiği ise belirtilmedi.

Avustralya doğumlu 24 yaşındaki oğlu, vurularak yaralandı ve hastanede tedavi görüyor. Lanyon, oğlun 'büyük olasılıkla' cezai suçlamalarla karşı karşıya kalacağını söyledi.

Çocuklar ve yaşlılar da hedef oldu

Yetkililer, ölen ve yaralananların kimliklerini henüz resmen açıklamadı. Ancak pazartesi günü basına yansıyan bilgilere göre hayatını kaybedenlerin yaşları 10 ile 87 arasında değişiyor.

Ölenler arasında, hedef alınan aile etkinliğinin organizatörlerinden olan Bondi Chabad’da yardımcı hahamlık yapan Rabbi Eli Schlanger da bulunuyor. İsrail Dışişleri Bakanlığı bir İsrail vatandaşının öldüğünü doğrularken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Fransız vatandaşı Dan Elkayam’ın hayatını kaybettiğini açıkladı.

St Vincent’s Hastanesi önünde konuşan Larisa Kleytman, eşi Alexander Kleytman’ın da saldırıda öldüğünü söyledi. Avustralya basınına göre Holokost’tan kurtulanlar arasındaydı.

Saldırı, yaz gününün sonunda binlerce kişinin Bondi Beach’e akın ettiği bir sırada meydana geldi. Bunların arasında yemek, yüz boyama ve çocuklara yönelik etkinliklerin yer aldığı “Deniz Kenarında Hanuka” kutlaması için toplanan yüzlerce kişi de vardı.

Pazartesi günü yüzlerce kişi olay yerine gelerek çiçek bıraktı. Ayrıca, bir saldırgana müdahale ederek silahını alan ve görüntülere yansıyan kişinin cesareti de övgüyle anıldı.

İçişleri Bakanı Tony Burke, bu kişinin 42 yaşındaki manav Ahmed el Ahmed olduğunu açıkladı. İki çocuk babası olan el Ahmed, diğer saldırgan tarafından omzundan vuruldu ancak hayatta kaldı.

Artan antisemitik saldırıların ardından geldi

28 milyon nüfuslu Avustralya’da yaklaşık 117 bin Yahudi yaşıyor. Resmi verilere göre Yahudi nüfusun yüzde 85’i Sidney ve Melbourne’da bulunuyor. Son bir yılda bu kentlerde sinagoglar ve araçlar kundaklandı, işyerleri ve evlere antisemitik yazılar yazıldı, Yahudilere yönelik saldırılar yaşandı.

Avustralya hükümeti, Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e saldırmasının ve ardından Gazze savaşının başlamasının ardından artan antisemitizme karşı çeşitli önlemler aldı. Bunlar arasında antisemitizmle mücadele için özel temsilci atanması, yasaların sertleştirilmesi ve Yahudi okulları ile sinagogların güvenliğine yatırım yapılması yer aldı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, pazar günü yaptığı açıklamada Avustralya liderlerini aylar önce antisemitizme karşı yeterli adım atılmaması konusunda uyardığını söyledi. Avustralya’nın, birçok ülkeyle birlikte Filistin devletini tanıma kararının “antisemitik ateşi körüklediğini” savundu.

Albanese ise pazartesi günü, “Bu şiddet, Avustralyalıların Yahudi inancına sahip yurttaşlarıyla omuz omuza duracağı bir ulusal birlik anıyla karşılanacak,” dedi.

“Avustralya’da antisemitizmin yeri yoktur,” ifadelerini kullandı.

Albanese, ağustos ayında önceki iki saldırıdan İran’ı sorumlu tutmuş ve Tahran ile diplomatik ilişkileri kesmişti. Yetkililer, pazar günkü saldırının İran’la bağlantılı olduğuna dair bir bulgu paylaşmadı.