ABAD, Polonya Anayasa Mahkemesi'nin siyasi atamalar nedeniyle bağımsız olmadığına hükmetti

Avrupa Birliği'nin en üst mahkemesi perşembe günü Polonya Anayasa Mahkemesi'nin, önceki muhafazakâr hükümet döneminde yapılan siyasi atamalar nedeniyle "bağımsız ve tarafsız" olmadığına karar verdi.

AB Adalet Divanı (ABAD) kararında, Polonya Anayasa Mahkemesi'nin "etkili yargısal koruma ilkesini ihlal ettiğini" ve "AB hukukunun önceliğini, özerkliğini, etkinliğini ve yeknesak uygulamasını göz ardı ettiğini" söyledi.

Anayasa Mahkemesi Polonya'daki en yüksek yargı organı olup kanunların, politikaların ve uluslararası anlaşmaların ülkenin anayasasına uygunluğunu denetlemekle sorumludur.

2015 ve 2023 yılları arasında Polonya'nın eski partisi Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme gibi üst mahkemeler üzerinde siyasi kontrol kurmak da dâhil olmak üzere adalet sistemini büyük ölçüde dönüştürdü.

Bu durum Polonya'yı, reformların bazılarına AB üst mahkemesi önünde itiraz eden ve Polonya'ya yapılan fon ödemelerini askıya alan AB'nin yürütme organı Avrupa Komisyonu ile karşı karşıya getirdi.

AB mahkemesi, Polonya Anayasa Mahkemesi'nin üç yargıcı ve başkanının Hukuk ve Adalet Partisi tarafından atanma şeklinin, mahkemenin "AB hukuku anlamında kanunla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme olma" statüsünü sorgulattığını söyledi.

Teoride, AB'nin en üst mahkemesi tarafından verilen böyle bir kararın, Polonya Anayasa Mahkemesi'nin bağımsızlığını yeniden tesis edecek ulusal reformları tetiklemesi gerekir ki bu da ülkenin AB'de kalması için bir gerekliliktir.

Uygulamada, 2023'ten beri iktidarda olan yeni liberal hükümet tarafından atanan iki adalet bakanı, mahkemenin bağımsızlığını yeniden tesis etmekte başarısız oldu.

Polonya Adalet Bakanı Waldemar Żurek, Adalet Bakanlığı'nın Varşova'daki merkezinde konuşuyor, 5 Kasım 2025. AP Photo

Bunun başlıca nedeni, Polonya'nın mevcut ve eski cumhurbaşkanlarının reformları tersine çevirecek yasal değişiklikleri ya veto etmiş ya da veto etme sözü vermiş olmasıdır.

Polonya Adalet Bakanı Waldemar Zurek perşembe günkü kararı memnuniyetle karşıladı.

"Bu karar devletimizi harekete geçmeye zorluyor," diyen Bakan, X'teki paylaşımında şunları söyledi: "Gerçek, bağımsız bir Mahkemeyi birlikte yeniden inşa etmeliyiz. Bu, devlet ve vatandaşlar için temel bir meseledir. Biz bu görev için hazırız."