AB, Suriyeliler için sığınma rehberini güncelledi: Risk grupları değişti

Avrupa Birliği, Beşar Esad’ın devrilmesinden bir yıl sonra Suriye’deki yeni koşulları yansıtan, Suriyeli vatandaşların sığınma başvurularına ilişkin güncellenmiş bir rehber yayımladı. Bu değişiklikler, eylül ayı sonu verilerine göre hâlâ sığınma kararını bekleyen yaklaşık 110 bin Suriyelinin başvuru sonucunu etkileyebilir.

Avrupa Birliği Sığınma Ajansı, Esad karşıtları ile askerlikten kaçanların artık 'zulüm riski altında sayılmadığını' belirtti.

Ancak ajans, eski hükümetle bağlantılı olanlar ile Aleviler, Hristiyanlar ve Dürziler gibi etnik-dini grupların, Esad sonrası Suriye’de risk altında kabul edilebileceğini belirtti.

Sığınma başvuruları ulusal düzeyde karara bağlansa da ajansın rehberi, AB’nin 27 üyesi ile Norveç ve İsviçre tarafından referans alınan ortak bir çerçeve niteliği taşıyor. Amaç, uluslararası koruma kararlarında 29 ülke arasında daha fazla uyum sağlanması.

Suriye’den gelen sığınma başvuruları, Ekim 2024’te—Esad’ın düşüşünden önce - aylık 16 bin iken, Eylül 2025’te 3 bin 500’e geriledi. Yine de Suriyeliler, ilk aşamada kararı bekleyen en yüksek sayıda dosyaya sahip grup olmayı sürdürdü.

Mart 2011’de başlayan Suriye iç savaşı yaklaşık yarım milyon insanın ölümüne yol açtı ve savaş öncesi 23 milyonluk nüfusun yarısını yerinden etti. Ülkeden kaçan milyonlarca Suriyelinin çoğu Türkiye gibi komşu ülkelere sığındı, ancak önemli bir kısmı da Avrupa’ya gitti. Geçen sene ise birçok ülkenin terör örgütü olarak kabul ettiği Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki gruplar Şam'ı ele geçirdi. Esad ise Rusya'ya sığındı.

AB Sığınma Ajansı, Esad’ın Aralık 2024’te devrilmesinden bu yana Suriye’deki durumun 'iyileşmiş ancak yine de istikrarsız' olarak değerlendirildiğini ve “Suriye’nin belirli bölgelerinde ayrım gözetmeyen şiddetin hala sürdüğünü” belirtti.

Birçok Suriyeli, aralık ayı başında isyancı grupların düzenlediği operasyonla Esad’ın devrilmesinden sonra yüksek umutlar beslemişti. Ancak yılın başlarında Suriye kıyı bölgesinde Alevi azınlığa ve güneydeki Süveyda bölgesinde Dürzi topluluğa yönelik mezhep temelli saldırılar yüzlerce kişinin ölümüne yol açtı.

Yine de ajans artık başkent Şam’ın güvenli kabul edildiğini bildirdi.

Ajans ayrıca, Suriye’de yaşayan ve halen mülteci statüsüne uygun olduğu değerlendirilen iki grup daha belirtti: LGBTQ+ bireyler ve artık BM’den yardım ya da koruma alamayan Filistinliler.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne göre, Esad’ın aralık ayında düşmesinden bu yana bir milyondan fazla kişi Suriye’ye geri döndü ve yaklaşık 2 milyon kişi de ülke içinde kendi bölgelerine geri yerleşti.